Bizim atalarımızın işi gücü yok dedikodu üretip yazmışlar bir kenara. Ne ekersen onu biçersin! Kişi ne ile uğraşıyor, vaktinin çoğunu neye harcıyorsa, gelecekte bunun karşılığını mutlaka alır. Örneğin zamanının çoğunu tembellikle geçiren bir kişi, gelecek günlerde bunun pişmanlığını mutlaka yaşar. Bugün azimle ve sabırla çalışan kişiler ise, bu çalışmasının mükâfatını geç de olsa alır. Atasözünde ekilen şey, çaba ve mücadele, biçilen şey ise mükâfat ya da ceza anlamına gelir. İyilik yapan iyilik bulur atasözünde de aynı noktaya vurgu yapılır. Önemli olan kişinin umutsuzluğa kapılmaması ve çabaladığı şeylerde mücadele azmini yitirmemesidir. Örneğin gayret göstermeyip her şeyin kendiliğinden ya da başkalarından gelmesini bekleyen kişiler büyük bir yanılgı içerisindedir. Çünkü bu dünyada, insan ancak ve ancak çabalarının karşılığını alabilir. Bu nedenle kişi sadece bugünü değil yarını düşünerek hareket etmeli ve planlı davranmalıdır. Geçtiğimiz hafta yazımın konusu “Çocuklara Kitap Seçerken Aklımız Nerede?” idi. Bu can alıcı soruya gelen yorumlar bir kez daha düşünmeme neden oldu. Konuya ilgi duyan yazar, çizer, eş ve dostlarımla sohbet ettik. Kitap fuarlarının başladığı sezon içerisinde birbirinden güzel haberleri duymak, okumak umutlandırdı beni. Bornova Kitap Fuarında sağanak yağmur altında bile kitap almaya çalışan minik öğrencileri görmek umudumu canlı tutmaya yetti. KeKeMe Yayınevinin yazarı ve Edebiyat Dostları Derneği çatısı altında yüze yakın üyesi bulunan yazar, şair ve okurların imece gücüyle yaşanır kıldıkları bu anlamlı dayanışma gelecek için güzel yarınları habercisi. İlk kez katıldığım ve Kapadokya Edebiyat Buluşmaları Ankara Edebiyat Atölyeleri kapsamında Eğitimci Yazar Saliha Demir'in "İmza Kitaplar" çocuk edebiyatı oturumları başladı. Leo Lionni kitaplarından yola çıkılarak hazırlanan oturumda biz katılımcılara derin okuma, yaratıcı yazma ve özgün bir öykü taslağı oluşturma olanakları sundu. Eğitimci, yazar ve çizer (ressam, karikatürist) bir arada olmanın eşsiz güzelliğiydi. Çocuk Edebiyatının ne kadar hassas ve ciddiye alınması gerektiğini göz önünde bulundurmamız ve umut vadeden, barış, özgüven, eleştirinin içinde olduğu bir dünya kurma çabası. Bu çabanın destekçisi olmak, katkı sunmak heyecan verici. Sizlerin de katılımlarıyla çok daha verimli olacağına inancım tam. Hiçbir kurum ve kuruluşa bağlı olmadan kendi imkânlarıyla var olmaya çalışanlara tekrar, tekrar teşekkürlerimi iletmek isterim. İnanıyorum ki bu çalışmalar gelecek açısından; heyecan verici, mutluluk taşımasını önemseyen nitelikli eğitimciler yazar ve çizerler sayesinde özümüze dönecek başarıyı yakalayacağız. Çocuk edebiyatını tanımlamak kolay gibi görünse de çocuklar için yazılan bir eseri yetişkinler de beğeniyle okuduklarından bu tanımı genişletmek gerekmektedir. Çocuklar, okul öncesi dönemden başlayarak dış dünyadaki olay ve olguların büyük bir kısmıyla kitaplar aracılığıyla tanışır ve kitaplar onların dünyaya açılan pencereleri olur. Çocuk kitaplarının en temel amacı ise çocuklara kitabı sevdirmek ve onlara okuma alışkanlığı kazandırmaktır… Edebi ürünler çocuk için dilin en etkin ve güzel şekilde kullanıldığı kaynaklardır. Çocuk kendisinde var olan kapasiteyi en güzel örnekleri deneyimleyerek açığa çıkarabilecektir. Bu ihtiyaç çocuklar için edebiyatın gerekliliğini göstermektedir. Özellikle de daha çok soyut düşünmeye yönelik olan yetişkin edebiyatının somut düşünme aşamasında olan çocuk için pek de anlam taşımayacağı düşünüldüğünde çocuklar için yapılacak olan edebiyatın çok daha titiz ve özel olması gerekliliği ortaya çıkmaktadır… Çocuk edebiyatını yetişkin edebiyatından ayıran unsurlar; hedef kitlesi yani çocukların anlama koşulları, dil düzeyi, eğitim gereksinimi ve dünya ile olan gereksinimi gibi unsurlardır. Halk edebiyatından alınan masal, ninni, tekerleme, bilmece gibi sözlü kültür ürünleri. Yaş grubunun gereksinimleri, algıları ve özelikleri düşünülerek hazırlanmış kitaplar. Çocuk edebiyatı ile ilgili eserlerde çocuğun seviyesine ve ilgi dünyasına uygun bir yapı kullanmak gerekir. Çocuk edebiyatının çocuk için eser oluşturma sürecinde en önemli ilkesi "çocuğa görelik" olmalıdır. Bütün unsurları dil ve üslubu, kahramanları, teması, resimleri, renkleri, sözcükleri ve kurgusu hep "çocuğa görelik" merkezinde yapılandırılmalıdır. Bu nedenle “çocuğa görelik” ilkesine göre çocuklara mesajlar vermek en doğru metotlardan biridir. Çocuğa görelik ilkesi denildiğinde; Çocuğun hayal gücüne seslenen, onun rahatça ve zevk alarak okuyup anlayabileceği dili ve anlatımı kendinde barındıran onun ilgi duyabileceği konuları işleyen, onu duygu ve düşünce yönünden besleyen, olay örgüsü karmaşık olmayıp onun kavrayabileceği düzeyde olan metinler akla gelir.* Çocuk Edebiyatının Amacı Bir bütün olarak çocuk edebiyatı ve ürünleri dikkate alındığında başta eğitici işlevinin yanında belirli amaçlara da sahip olduğu görülür. Çocuk edebiyatının amacı nedir? Her yeni kitapta farklı dünyaların kapısını çocuğa aralayarak bilgilendirmedir. Çocuğa farklı yaşamlardan örnekler sunarak yaşamı tanıtma, onları hayata dair tecrübeli hale getirmesi. Çocuğu sosyalleştirme, sosyal açıdan çocuktaki güven hissini arttırma, başarma, başkalarıyla uyum içinde iş yapabilme, sevme-sevilme, benimseme-benimsenme gibi manevî duyguları besleme değil midir? Bu çağda yaşadıklarımızı gözünüzün önüne getirin. Pazar yerinde çocuğu bıçaklayarak öldürmek. Uyuşturucu madde satıcılarının küçük yaşta satıcılık yaptırması, sınıf içinde çocukların arkadaşını tekmeleyerek komalık etmesi, sayamayacağımız her gün işlenen suçlar ve cinayetler. Öğrenmeye karşı olumlu tutum geliştirme, analitik düşünme yetilerini kuvvetlendirme. Çocuktaki idrak, anlamlandırma gibi zihinsel yönleri kuvvetlendirme. Çocuğun görsel, işitsel, dokunsal algı yeteneğini geliştirme. Farklı alanlara karşı olumlu tutum geliştirme. Çocuğun okuma, anlama ve yazma becerilerini geliştirme. Hayal gücünü, yaratıcı düşünme yeteneğini geliştirme. Çocuğu gelecek yaşam deneyimlerine hazırlamak. Çocuğa olumlu alışkanlıklar kazandırmak. Çocuğun kişilik gelişimine katkı sağlamak… Kitabı sevdirmek, kitabın vazgeçilmez bir eğlenme, öğrenme ve bilgilenme aracı olduğunu fark ettirme… Çocukların kitapla diyalog kurabilmelerini, kitapla gelişmelerini ve kitabın onlar için önemli bir ihtiyaç olduğunu hissetmelerini sağlama…** Sıralamak mümkün. Peki, ülkemizde Fen Edebiyat Fakültelerimizde Türk Dili ve Edebiyatı bölümlerimizin çoğunda Çocuk Edebiyatı dersi seçmeli dersler arasında yer almaktadır ve maalesef çoğunda da bu derse girecek öğretim elemanı bulunmadığı için bu ders açılamamakta. Sonuç geçen hafta ki yazımda belirttiğim gibi oluyor. Bu hafta sonu 22. Ankara Kitap Fuarı’nda 11 Ekim 2025 Cumartesi günü Elma Yayınevi Stand No: 408 SALİHA DEMİR - 13.00 – 15.00 yeni kitabını çocuklar ve sizler için imzalıyor. O gün ben de orada bulunarak destek olmak istiyorum. Yarınki İhtimaller Kutusu isimli esere imzasını atan Saliha Demir öğretmenimizin kitap tanıtımı şöyle. Yarın pencereyi tıklatıyor, birlikte açalım mı? Bazen ihtimaller kaybolur, yağmur başlar ve sokak sessizleşir; ama Yankı’nın umudu bir sarmaşık gibi sessizce büyür. Saliha Demir’in hem yazıp hem resimlediği “Yarınki İhtimaller Kutusu”, şefkatli evreni ve duygu dolu üslubuyla kalbinizin ortasına yerleşecek. Tekerlekli sandalyesiyle dünyayı penceresinden izleyen Yankı’nın hayal gücü, gündelik yaşamı bir tiyatro sahnesine dönüştürüyor. Saliha Demir’in hem yazıp hem resimlediği “Yarınki İhtimaller Kutusu”, şefkatli evreni ve duygu dolu üslubuyla kalbinizin ortasına yerleşecek. Tekerlekli sandalyesiyle dünyayı penceresinden izleyen Yankı’nın hayal gücü, gündelik yaşamı bir tiyatro sahnesine dönüştürüyor. Her günün içinde saklı ihtimalleri fark etmek isteyenler için “Yarınki İhtimaller Kutusu”, yeni bir yolculuk sunuyor. 22. Ankara Kitap Fuarı bu hafta sona eriyor linkten ulaşıp daha detaylı bilgi alabilirsiniz*** Ama haftaya İzmir Kitap Fuarı başlıyor. Önümüzdeki ay İstanbul Tüyap Kitap Fuarı… Çocuklarımız ve gençlerimize okuma alışkanlığını önce evde kendimiz okuyarak örnek olmalı. Çocukların ve gençlerin ilgi duydukları kitapları birlikte seçersek onlara en güzel mirası vereceğiz. *(**) Öğr. Gör. Metin KADİM Çocuk Edebiyatı Ders Notları **file:///C:/Users/HP/Downloads/%C3%87ocuk%20Edebiyat%C4%B1%20Ders%20Notlar%C4%B1.pdf ***https://ankarakitapfuari.org.tr/duyurular/22-ankara-kitap-fuari-basliyor