Bu günkü yazımızda İngiltere fatihi Normandiyalı William’ın torunu, İngiltere Kralı 1. Henry’nın kızı, Kutsal Roma İmparatoru 5. Henry’nın eşi, ve İngiltere Kralı 2. Henry’nin annesi Matilda’dan bahsedeceğim.
Matilda 1102 yılında İngiltere’de doğmuş.
Daha önce Vikingler’i anlattığım yazımda belirttiğim gibi, Vikinglerin bir kısmı Fransa’ya yağma amaçlı saldırılar düzenliyor, Seine nehrini takip ederek Paris’e kadar geliyorlardı. Bu saldırılardan kurtulmak amacıyla, Fransa Kralı Charles, Vikinglerin lideri Rollo’yla bir anlaşma yaptı, Hristiyanlığa geçmeleri ve krala karşı gelmemeleri şartıyla Vikinglerin bugün Normandiya olarak bildiğimiz Fransa’nın Kuzey- Batı’sına yerleşmelerine izin verdi. 911 yılında yapılan anlaşmaya göre Normandiya’ya yerleşen Vikingler Seine bölgesini diğer Vikinglere karşı koruyacaktı. Rollo, Normandiya Dükü oldu ve feodal sistemdeki yerini aldı. Vikingler yaptıkları evliliklerle Fransızlara karışarak bu ülkenin dilini konuşmaya başladılar.
Rollo’nun soyundan gelen William İngiltere’deki karışıklıkları fırsat bilerek 1066 yılında meşhur İngiltere çıkartmasını yaptı. Hastings Savaşını kazanarak tarihe William the Conqueror olarak geçti, 1. William adıyla kral oldu. Artık sarayda Fransızca konuşuluyor ve Fransız adetlerine göre saray adabı şekilleniyordu. İngiltere’de Normandiyalı krallar devri başlamıştı.
William’ın mücadelesi o dönemin çok önemli bir sanat eseri olan Boyeaux işlemeleriyle kumaşa işlenmişti. Bugün onun hayat hikayesini bu kumaşa işlenen sahnelerden görebiliyoruz.
William’dan sonra oğlu Henry tahta geçmişti. Matilda bir prenses olarak dünyaya geldi. Küçük yaşta Kutsal Roma Hükümdarı 5. Henry ile sözlendi. O dönemin adetleri gereğince, 6 yaşında Almanya’ya gönderilerek, kilisenin himayesine verildi. Orada Almanca’yı ve Alman adetlerini öğrenecek ileride üstleneceği İmparotoriçelik görevine hazırlanacaktı. Büyüyünce Alman Kralı ile evlendi. 1116 yılında Roma’ya gittiler krala Kutsal Roma Hükümdarı olarak taç giydi, Matilda’da ömrü boyunca taşıyacağı “İmparatoriçe” ünvanının aldı.
1120 yılında ingiltere’den kötü bir haber geldi. Tahtın varisi Matilda’nın erkek kardeşi, William bir gemi kazasında ölmüştü. Normandiya’dan sabaha karşı yola çıkan gemi kayalıklara çarparak batmış, William ölmüştü. Bir iki gün bu kötü haberi krala vermeye cesaret edemediler. Sonunda genç bir çocuğu kralın önüne doğru iteleyerek ona söylettiler. Sarayda yas başladı.
Matilda’nın çocuğu olmamıştı, eşi 1125 yılında ölünce Alman tacı başka bir aileye geçti ve Matilda özel eşyalarını alarak babasının sarayına geri döndü.
Babası İngiltere’nin ileri gelenlerine kendi ölümü halinde Matilda’ya bağlı kalacaklarına dair yemin ettirdi. O zamana kadar bir kadın tek başına Hükümdar olmamıştı. Matilda bu sefer Anjou Kontu Geoffrey ile evlendirildi. Kendisinden genç olan bu yakışıklı adamı istemese de babasına itaat etmek zorunda kaldı. Babası erkek torun istiyordu. Bu isteği gerçekleşti Matilda’nın üç oğlu oldu. Matilda artık Fransa’da Anjou bölgesinde yaşıyordu.
İngiltere Kralı 1. Henry 1135 yılında öldü. Bu haberi alınca Matilda ve eşi hemen İngiltere’ye doğru yola çıktılar. Ancak o sırada hamile olduğu için yola devam edemedi. Fransa’da bir başka şatoya yerleşerek hamileliğini geçirdi.
Daha önce Matilda’ya sadakat yemini etmiş olan Lordlar, şimdi bu yemini unutmuş,” kadından hükümdar olamayacağını” söylüyorlardı. Matilda’nın halasının oğlu Steven’ı destekliyorlardı. Steven’da İngiltere Fatihi 1. William’ın torunuydu ve erkek olduğu için tahtta hak ilan ediyordu.
Matilda’nın eşi Geoffrey’nin de kendi bölgesini koruması gerekiyordu. Fransa’da da işler karışıktı kontlar, dükler kendi topraklarını geniletme mücadelesi yapıyorlardı.
Matilda bir kısım askerle 1139 yılında Steven’a karşı savaşmak üzere İngiltere’ye geçti. Kendisini destekleyenler arasında bazı ail aileler vardı. 1141 de Steven’ı yendi, meşhur Westminister Abbey’de taç giymek istedi. Ama İngiltere bir kadın Hükümdara hazır değildi. Şiddetli protestolara maruz kaldı ve bu hayalini gerçekleştiremedi. Kendisine Queen of England denmeyecek ancak Lady of the English denecekti.
Steven’nın kuvvetleriyle esir değiş- tokuşu yaptılar. Matilda’nın akrabası Robert ‘e karşılık Steven serbest bırakıldı. Bu yanlış bir karardı çünkü Steven’ın kuvvetleri Matilda’yı Oxford kalesinde kuşatma altına aldılar. Kış mevsimiydi, Thames nehri donmuş etraf karlıydı. Matilda beyaz kıyafetlerle kendisini kamufle ederek kaleden kaçmayı başardı.
İki tarafta artık birbirini yenemiyordu. Matilda 1148 yılında Fransa’ya geri döndü. Kraliçe olamamıştı. Ancak oğlunun geleceği için mücadeleye devam edecekti. Eşi Geoffrey, Anjou ve Normandiya bölgelerini hakimiyeti altına almıştı. Artık hiç olmazsa Fransa’da daha güçlüydüler. Oğulları Henry de artık büyümüştü bundan sonra tahta çıkmak için mücadelesini yalnız yürütecekti Annesi ancak bu kadar yapabildi.
Matilda ve Steven arasındaki bu mücadele İngiltere tarihine “ Anarşi” dönemi olarak geçmiştir. Uzun yıllar süren bu iç savaştan sonra artık barış yapmaya karar verildi. Steven’ın tahttaki iddiası kabul edildi ancak Steven’ın varisi olarak Matilda’nın oğlu Henry seçildi.
Steven’ın 1154 deki ölümüyle Henry tahta geçti. Artık İngiltere, Normandiya ve Anjou bölgesindeki toprakların kontrolü onun elindeydi.
Matilda Rouen şehrine yerleşti, oğluna verdiği tavsiyelerle siyasetteki etkisi devam etti. Büyük mücadelesi sonuç vermiş, amacını gerçekleştirmişti.
1167 yılında vefat etti.Mezar taşında şöyle yazıyor:
“Great by birth, greater by marriage, greatest in her offspring: here lies Matilda, the daughter, wife, and mother of Henry"
Not: Bayeaux İşlemesi bugün Normandiya’da Musée de la Tapisserie de Bayeux müzesinde bulunmaktadır.