Anadolu’da Mustafa Kemal Paşa başkanlığında Erzurum ve Sivas Kongreleriyle şekillenen Milli Mücadele döneminde “Kuvayı Milliye” ve “Heyet-i Merkeziye” örgütlenmelerinin ile Suriye’de ve Kuzey Irak’taki Türk ve Arap millî direniş hareketleriyle bağlantısını bulmak için Ali Şefik Özdemir Bey’in yaşam öyküsü takip edilmelidir. Milis Kaymakam Yarbay rütbesiyle 1920 yılı başında bölgeye gönderilen Ali Şefik Özdemir’in askerî başarıları sadece o dönem için değil yakın gelecek için büyük değer taşıyor. Birinci Dünya Savaşı ile İtilaf Devletlerinin Musul üzerindeki siyasi emelleri Irak Cephesinin açılmasına neden oldu, savaşla birlikte Hindistan’dan gönderilen İngiliz kuvvetleri Basra’ya çıkarak kısa sürede Bağdat’a kadar ilerlemişlerdi. Osmanlı Devleti, Irak Cephesinde önemli başarılar elde etmesine rağmen, savaşın sonuna doğru diğer cephelerde olduğu gibi, bu cephede de pek çok kayıp vererek geri çekilmek zorunda kaldı. 30 Ekim I918’de Mondros Ateşkes Antlaşmasının imzalandığı sırada VI. Ordu komutanı Ali İhsan Paşa Musul’da bulunuyordu. Öte yandan İngilizler ise, süratli bir hareket icra ederek Musul’a egemen olmak çabası içinde idiler. Mondros Mütarekesi’nin ardından İngiliz ve Fransızların Güneydoğu Anadolu bölgesindeki bu işgal hareketleri 15 Eylül 1919'da yapılan “Suriye İtilafnamesi”yle yeni bir yön kazanmıştı. Bu anlaşmaya göre Musul bölgesini elde eden İngiltere, 1 Kasım 1919 tarihinde Adana, Maraş, Kilis, Ayıntâp ve Urfa’dan çekilerek yerini Fransa’ya bıraktı. Osmanlı İmparatorluğu’nun Orta Doğu’daki topraklarının; Suriye’nin Fransa, Irak’ın ise İngiliz sömürge sistemine dahil edilmek istenmesi bölgede siyasi karışıklıklara yol açmıştı. TBMM Hükûmeti bölgedeki nüfuz mücadelesinde geri kalmadı. TBMM Hükûmeti, düzenli ordunun kuruluşundan itibaren bölgedeki askerî faaliyetleri yürütmek üzere 1921 yılında Binbaşı Şevki Bey’i Süleymaniye Komutanlığı’na tayin etti. Öte yandan Mustafa Kemal Paşa’nın 24/25 Şubat 1920 tarihli Başyönergesi ile Fransız işgali altındaki Suriye’ye gönderilen Ali Şefik Özdemir, Suriye’de “Suriye-Filistin Müdafaa-i Kuvayı Osmaniye Heyeti” ve “Türk- Arap Muhadenet Cemiyeti”ni kurarak Suriye’deki Millî Mücadele yanlısı milliyetçileri bir araya getirmişti. Fransız işgali altında ıstırap çeken Suriye’de Halep, Antakya, Hama, Humus, Lazkiye, Şam, Baalbek ve Kuneytra'da kurulmuş olan “Suriye-Filistin Müdafaai Kuvayı Osmaniye Heyeti” örgütlerinin üyeleri Türk, Çerkez ve Araplardı. Suriye'deki örgütler, “Suriye-Filistin Müdafaa-i Kuvayı Osmaniye Heyeti” Başkanı Özdemir Bey'in yönetimi altındaydı. Halep Merkez Komitesi Başkanı Bilâl Bey yardım ediyor; Özdemir Bey’in siyasi danışman olarak çalışıyordu. Natık Bey ise komitenin kurmay başkanı görevini yürütüyordu. Bu örgütler, Çukurova olayları sırasında Kuzey Suriye'de birçok savaş planları hazırlayarak, Fransızlara başarılı baskınlar yapmışlar; Fransız ordusunun bir bölümünü Suriye'de oyalayarak Anadolu’daki Millî Mücadelecilere yardım etmişlerdi. ALİ ŞEFİK ÖZDEMİR'İN ŞEYH MAHMUT BERZENCİ İLE GÖRÜŞMELERİ Lozan Barış görüşmeleri sırasında ise TBMM Hükûmeti, bölgedeki etkisini artırmak için birtakım faaliyetler içerisine girdi. Lozan görüşmelerinin başlamasından kısa bir süre önce Antep Milis Kuvvetleri komutanı Özdemir Bey, küçük bir gönüllü birliği ile Diyarbakır’dan Musul’a gönderildi. Mustafa Kemal Paşa ve TBMM Hükûmeti’nin gizli bir emri ile Musul’a gönderilen Özdemir Bey, bölgeye kendi şahsî gayretleriyle gittiği izlenimi verecekti. Bunun için de yanına Türk askeri verilmedi. Özdemir Bey’in mütarekeden sonra Türkiye’de kalan Kuzey Afrikalı (Cezayir, Tunus vb. gibi) topluluklardan sağladığı sivil kuvvetlerle hareket etmesi sağlandı. Mim Kemal Öke, İngiliz belgelerinden hareketle Musul’da Arap ve Kürtlerin İngiliz himayesindeki Faysal’a değil, Anadolu’ya dayanmayı tercih ettiklerini ifade eder. Bölgedeki işgal hareketlerinde Fransızlar Ermenileri, İngilizler Nasturi ve Asurileri himaye edip ordularında kullanıyorlardı. Esasen İngilizler burada etkili bir nüfuza sahip olan Şeyh Mahmut’u kullanarak, “Güney Kürdistan” adıyla bir hükûmet teşkil etmeyi düşünmüşlerse de, Şeyh Mahmut bunu kabul etmemişti. 1919’da Şeyh Mahmut’un isyanı aslında bağımsızlık için değil, eskisi gibi Osmanlı idaresine bağlı kalmaktı. Bölgenin önde gelen liderlerinden Şeyh Mahmut Berzenci, Özdemir Bey’in misyonunu en iyi anlayan, ufku geniş, mevcut durumu iyi analiz eden ve gelecekte olacakları öngörebilen şahıs olarak karşımıza çıkmaktadır. Şeyh Mahmut, yöredeki en önemli oymaklardan olan Berzencilerin başıydı. 1918 yılında Türk Ordusu Kerkük’ten Özdemir Bey’in egemen olduğu Küçük Zap’ın kuzeyine çekilirken Süleymaniye yöresinin yönetimini Şeyh Mahmut’a bırakmıştı. Şeyh Mahmut, yöredeki Türk askerleriyle beraber İngilizleri sokmamış, Türk askerlerinin kuzeye geçişine yardımcı olmuştu. Mütarekeden sonra İngilizlerin güdümlü yönetimini reddeden ve İngiliz baskısının artması üzerine 26 Mayıs 1919’da Musul Vilayeti’ndeki ilk silahlı Kuvayı Milliye direnişini aylarca sürdüren Şeyh Mahmut’a, bu direniş sırasında Mustafa Kemal Paşa’nın gönderdiği telgraf da anlamlıydı. 1919’da ayaklandığında işbirlikçilerin yardımıyla yakalanarak üç yıl Kuveyt’te tutsak yaşayan Şeyh Mahmut’a Kürteli Hanlığı önerilerek özgürlükle birlikte servet ve saltanat sunuldu. 30 Eylül’de binlerce kişinin coşkulu karşılamasıyla Süleymaniye’ye dönmüştü. Şeyh Mahmut’un gelişin bekleyen Özdemir Bey, bölgedeki Müdafaa-i Hukuk Cemiyetleri ve Revanduz’la bağlantılı oymaklarla ilişkilerini güçlendirdi. Şeyh Mahmut, Özdemir Bey’in sağladığı Revanduz direnişi ve Derbent Zaferi sayesinde özgürlüğüne kavuşmuştu. Özdemir Bey Süleymaniye’ye 29 Eylül 1922’de Süleymaniye’ye bir mektupla gönderdiği elçi heyetinin başı olan Yüzbaşı Fevzi Bey, İngilizler tarafından Kürdistan hükümdarı tayin edilen Şeyh Mahmut Efendi’yle yaptığı mülakatı Özdemir Bey’e rapor etmişti. O da bu raporu 3 Kasım 1922 tarihli şifreli telgrafla Şark ve Elcezire Cephesi Komutanlarına “ehemniyetine binaen harfiyen” bildirmişti. Özdemir raporun sonuna bir not ekleyerek, aksine bir talimat almadıkça Şeyh Mahmut’a yanıt vermeyeceğini bildirir. Özdemir Bey ve Şeyh Mahmut arasındaki diyalog hiç kopmadı, bazı konulardaki farklı yaklaşımlarına karşın ilkbahardaki İngiliz taarruzuyla Kuvayı Millîye her iki merkezde tasfiye edilinceye kadar sürdü. Özdemir Bey, 1919 yılı boyunca ve 1920 başlarında Suriye’de Mustafa Kemal Paşa ile bağlantılı olarak çalıştığı dönemde geliştirilen Türkiye, Suriye ve Irak arasında Konfederasyon projesinin 1922 sonbaharına kadar geçerli olduğunu düşünüyordu. Özdemir Bey, iki yüz elli kişilik müfrezesi ile burada da deneyimli bir asker ve yönetici olduğunu kısa sürede kanıtlamıştır. Bölge aşiretleri ile iyi ilişkiler kurularak Kuzey Irak halkına işgalcilerden kurtulma umudu aşılanmıştır. Özdemir Bey’in Musul’a yönelik faaliyetlerini yakından takip eden İngilizler, bölgeyi askerî açıdan takviye ederek, Süleymaniye ve Revanduz bölgesinde kara ve hava kuvvetleriyle harekete geçtiler. Özdemir’in küçük müfrezesi bölgedeki yerli halk üzerinde yer yer başarılar kazandı. Fakat her bakımdan üstün olan İngiliz kuvvetleri karşısında fazla tutunamadı. Ali Şefik Özdemir, Kafkasya'dan Mısır'a göç eden Mısır Kölemenlerinden Özdemir ailesine mensup. Kahire El-Ezher ve Darülfünun Edebiyat-ı İslamiye Şubesi mezunudur. İnkılapçı , cesur ve bu memlekete candan bağlı olan Özdemir Bey’in Hatay, Irak, Suriye akınları başlı başına bir destandır. Özdemir Bey, bölgedeki Türk sempatisini Millî Mücadelecilerin lehine çevirmiş, Fransız askerlerini Suriye’de zor durumda bırakarak, Maraş, Urfa, Antep ve Kilis’te tutunmalarını engellemiştir. Suriye ve Hatay’daki mücadelesi sırasında Suriye hakkında Mustafa Kemal Paşa’ya bilgi vermek maksadı ile 2 Haziran 1920’de Ayıntâp'a gelmiş olan bu kahraman burada iken, Fransızlara karşı mücadele eden birliklerin başına geçerek, 8 Ağustos 1920’de Antep Millî Kuvvetleri’nin komutanlığını üzerine aldı. Ayıntâp’ın düşman işgalinden kurtarılması için arkadaşlarıyla beraber 6 ay olağanüstü çalışmalarıyla halkın gönlünde taht kurmuştur. Kuşatmanın devam ettiği günlerde Kolordu’nun gizli şifresiyle, 7/8 Şubat 1921 gecesi Hükûmet memurları, asker ve halktan oluşan 200 kişilik bir kuvvetle, düşmanın kuşatma hatları arasından Ayıntâp’ı terk erek Maraş’a gitti. Maraş’ta bir iki ay kaldıktan sonra Kolordu’nun emriyle Süvari Millî Hareketi Kumandanlığı’na tayin edilerek emrinde bulunan birkaç yüz süvari ile ilk olarak Menç, sonra Antakya ve civarı harekâtında Fransızlara önemli darbeler indirdi. Daha sonra Ankara Anlaşması gereğince Süvari Birliği’nden geri alınarak Musul ve Revanduz Harekâtı ile görevlendirildi. Tüccarlık, Çiftçilik, Nâfıa İşleri, Şam-Türk Arap Birliği Teşkilatı Kuruculuğu, Müteahhitlik, Ayıntâp Milis Kaymakamlığı, TBMM VI. Dönem Siirt, VII. Dönem Gaziantep Milletvekilliği yapmıştır. Evli ve beş çocuk babasıdır. Ankara'da vefat etmiş, vasiyeti üzerine cenazesi Gaziantep'e getirilerek, Asrî mezarlığa 18781 numaralı mezara gömülmüştür.