Yeni nesil zayıflama iğnelerine artan talep, eczanelerde yokluğa yol açtı

Yeni nesil obezite tedavisinde kullanılan GLP-1 grubu zayıflama iğnelerine artan talep, eczanelerde yokluğa yol açtı. Uzmanlar kontrolsüz kullanımın ciddi sağlık riskleri taşıdığı uyarısında bulunuyor.

Türkiye’de ve dünyada obezite oranları hızla artarken, son yıllarda “yeni nesil obezite tedavisi” olarak kullanılmaya başlayan zayıflama iğnelerine olan talep patlama yaptı. Ancak bu alanda kullanılan ve ‘GLP-1 reseptör agonisti’ olarak adlandırılan üç iğne markası haftalardır eczanelerde bulunamıyor. Türkiye gazetesinden Ziyneti Kocabıyık'ın haberine göre, bazı eczanelerde fiyatının çok üstünde satıldığına yönelik şikâyetler artıyor. Uzmanlar bu yokluğun arkasında hem küresel üretim problemleri hem de endikasyon dışı kontrolsüz kullanımının yattığını söylüyor. Konuyla ilgili Hacettepe Üniversitesi Endokrinoloji ve Metabolizma Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Okan Bülent Yıldız, yaşanan krizin sadece Türkiye’ye özgü olmadığını söyleyerek, “Bu ilaçlar protein yapılı ve iğne formunda. Üretimleri ağızdan alınan ilaçlar kadar hızlı değil, ayrıca üretimden sonra ülkelere sevk edilirken soğuk zincir gerekiyor. Dünyada da benzer bir tedarik problemi yaşanıyor. Firmalar üretime yetişemiyor. Ama öte yandan hem Türkiye hem de dünyada kötüye kullanım da var. Bu ilaçlar hekime danışmadan kullanılmamalıdır. Hatta uzman hekimler yazmalıdır. İnsanlar komşu tavsiyesi ile hekime gitmeden alıp depolamaya başladı. ‘Ben birkaç kutu alayım’ kullanırım diyorlar. Biraz kilo fazlası olanlar, reçetesiz kullanıyor. Bu çok yanlış bir uygulama” değerlendirmesini yaptı. Zayıflama ilaçları piyasasının çok hareketli olduğunu anlatan Prof. Dr. Yıldız, “Şu anda bu grupta 35 firma, 37 farklı ürün geliştiriyor. Bu firmaların yarısından fazlası Çin firmaları. Önümüzdeki iki yıl içinde en az 2–3 yeni ilaç piyasaya girecek. Şu anda piyasada olan ürünlerin firmalarının da iğnelerinin hap formları geliyor. Yeni gelecek daha da etkili ürünleri var. Son birkaç hafta içinde açıklanan çalışmalara göre nesil ilaçlarla yüzde 27’lere varan kilo kaybı sağlanabiliyor; bu, neredeyse obezite cerrahisiyle yarışan bir etki” dedi. Prof. Dr. Yıldız, doktor kontrolüne girmeden kullanmanın ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceği uyarısında bulunarak şunları söylüyor: Bu ilaçlar yalnızca iştah kesmiyor; mide boşalmasını yavaşlatıyor, beyne doydun sinyali gönderiyor ve en önemlisi insülin direncini kırıyor. Ancak herkese uygun değil. Biz hekimler başlamadan önce ve kullanırken, klinik ve laboratuvar değerlendirmesi yapıyoruz. Hekime danışmadan, kontrolsüz kullanımda ciddi mide-bağırsak problemleri, sıvı kaybı, böbrek fonksiyon bozukluğu, nadiren pankreas iltihabı ve gözle ilgili problemler görülebiliyor. Yanlış ve bilinçsiz kullanımda hayatı tehdit eden tablolar ortaya çıkabilir.