829 kilometrelik şimşek rekor kırdı

Bilim insanları, 2017'de kaydedilen bir şimşeğin dünyanın en uzun şimşeği olduğunu açıkladılar. "Megaflash" olarak adlandırılan bu şimşek türü önceki rekoru geride bıraktı.

Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO), 2017 yılında ABD'nin Great Plains bölgesinde gerçekleşen devasa bir şimşeğin 829 kilometrelik uzunluğa ulaştığını ve bunun şimdiye kadar kaydedilen en uzun tekil şimşek olduğunu duyurdu. Uydu verilerinin yeniden analiz edilmesiyle doğrulanan "megaflash", 2020'de kayıtlara geçen 768 kilometrelik önceki rekoru geride bıraktı. Dünyanın en uzun şimşeği "Megaflash" olarak adlandırılan şimşek türü, genellikle Mesoscale Convective System (MCS) adı verilen büyük çaplı gök gürültülü fırtınalar sırasında ortaya çıkıyor. Bu sistemlerin karmaşık elektriksel yapıları ise, bazen yüzlerce kilometreye ulaşabilen tekil şimşeklere neden olabiliyor ve saatlerce sürebiliyor. WMO'ya göre, 22 Ekim 2017'de doğu Teksas’tan başlayarak Kansas City yakınlarına kadar ilerleyen megaflash ise yeni bir rekora imza attı. Bilim insanları, tam 829 kilometrelik uzunluğa ulaştığını söylüyor. Söz konusu rakamın uçakla 90 dakika sürecek bir mesafeye denk olduğunu söyleyelim. Önceki yıllarda bu büyüklükteki olaylar, yer tabanlı sensörlerle tespit edilemiyordu. Ancak ABD'nin GOES-R serisi uydularındaki Geostationary Lightning Mapper (GLM) sistemleri ile Avrupa'nın Meteosat MTG Lightning Imager ve Çin'in Y-4 Lightning Mapping Imager cihazları sayesinde, atmosferdeki elektriksel hareketlilik artık çok daha detaylı izlenebiliyor. Uydu verileriyle tespit edildi WMO'nun İklim ve Hava Durumu Aşırılıkları Komitesi'nden Prof. Randall Cerveny, yeni teknolojiler sayesinde geçmişte fark edilemeyen ekstrem olayların yeniden analiz edilebildiğini ve daha büyük rekorların da muhtemelen yakında ortaya çıkacağını söylüyor.  Bu arada WMO'nun arşivinde yer alan başka çarpıcı rekorlar da mevcut. Örneğin, 18 Haziran 2020'de Uruguay ve Arjantin üzerinde kaydedilen bir şimşeğin 17.1 saniye boyunca sürdüğü ve bunun şimdiye kadarki "en uzun süreli"şimşek olduğu doğrulandı. Ayrıca 1975’te Zimbabve’de bir şimşeğin 21 kişiyi öldürdüğü ve 1994’te Mısır’daki Dronka kasabasında yıldırımın neden olduğu yangın sonucu 469 kişinin hayatını kaybettiği biliniyor. Georgia Institute of Technology'den Michael J. Peterson, modern gözlem teknolojilerinin megaflash benzeri aşırı doğa olaylarının hem risklerini hem de yapısını daha iyi anlamamıza imkân tanıdığını söylüyor. Peterson'a göre, artık küresel megaflash sıcak noktalarının çoğu uydular tarafından taranabiliyor. Ayrıca her yıl yaklaşık 240.000 kişinin yıldırım çarpmasına maruz kaldığı ve bu vakaların %10’unun ölümle sonuçlandığı düşünüldüğünde, bu gibi gelişmeler yalnızca akademik değil, aynı zamanda yaşamsal öneme sahip. Megaflash'a gelirsek, neyse ki bizim coğrafyamızda görülmesi oldukça zor. Tespit edilen konumlar arasında Orta Kanada ve ABD'de bulunan büyük ovalar ve Güney Amerika'nın La Plata havzası yer alıyor.