'Süper Ay' geliyor

'Süper Ay' geliyor

5 Kasım'daki Süper Ay, hem 2025’in en büyük ve en parlak dolunayı, hem de 2019’dan bu yana Dünya’ya en yakın dolunay olacak. 5 Kasım 2025 Çarşamba gecesi, “Kunduz Dolunayı” (Beaver Moon) aynı zamanda bir Süper Ay olarak parlayacak. Yani Ay, Dünya’ya en yakın konumdayken tamamen dolunay fazına ulaşacak. Kasımdaki bu dolunay, hem 2025’in en büyük ve en parlak dolunayı, hem de 2019’dan bu yana Dünya’ya en yakın dolunay olacak.  “Süper Ay”, Ay’ın Dünya’ya en yakın noktasına (perigee) geldiği sırada gerçekleşen dolunaya deniyor. Ay’ın yörüngesi mükemmel bir daire değil, hafif elips şeklinde; bu yüzden Dünya’ya olan uzaklığı sürekli değişiyor. En uzak noktasında 406 bin km, en yakınında ise 357 bin km mesafede yer alıyor.00:45 Bu yakınlık farkı nedeniyle Ay, perigee konumundayken gökyüzünde yaklaşık yüzde 14 daha büyük ve yüzde 30 daha parlak görünüyor. Dolunay tam fazına 5 Kasım Çarşamba günü Türkiye saatiyle 16:20'de ulaşacak. Bu olaya Kunduz Ayı adı verilmesinin nedeni, tarihsel olarak bu dönemde kunduzların kış öncesi yuvalarını hazırlaması. Ancak bu yılki kunduz dolunayı, aynı zamanda 2025’in en yakın süper ayı çünkü Ay, Dünya’dan yalnızca 356 bin 980 kilometre uzaklıkta olacak. Bu mesafe, 2019 Şubat’ındaki “Kar Ayı"ndan bu yana gözlenen en yakın dolunay anlamına geliyor. Süper Ay’ın Dünyaya daha yakın olması, gelgitlerin biraz daha yüksek olmasına yol açıyor. Bu durum “perigee gelgitleri” (ya da halk arasında “süper gelgit”) olarak biliniyor. Ancak Ay’ın insan üzerindeki olası etkisi konusunda endişelenmeye gerek yok. Süper Ay'ın bir insan üzerindeki ekstra çekim etkisi bir ataşın ağırlığının dokuzda biri kadar, yani hissedilemeyecek kadar küçük. 1979’da astrolog Richard Nolle tarafından ortaya atılan “Süper Ay” ifadesi, zamanla internet ve medya sayesinde küresel bir popüler kültür terimi haline geldi. Bilim insanları teknik olarak “perigee dolunayı” demeyi tercih etse de, “Süper Ay” artık halk arasında yerleşmiş durumda.