80 Yaşında Bile Bıçak Gibi Keskin Bir Hafızaya Sahip Olabilirsiniz!

Yaşlandıkça hafızam zayıflayacak, unutkan olacağım diye korkuyorsanız bu haber tam size göre. Uzmanlar hayat boyu edineceğiniz bazı basit alışkanlıklarla beyin sağlığını güçlendirebileceğinizi ve yaşa bağlı bilişsel gerilemeyi yavaşlatabileceğinizi söylüyor.

Uzmanlar, yaşam boyu sürdürülebilecek bilişsel olarak uyarıcı aktivitelerin, beyin sağlığını güçlendirdiğini ve yaşa bağlı bilişsel gerilemeyi yavaşlatabildiğini vurguluyor. BİLİŞSEL REZERVİN ÖNEMİ Bilim insanlarının üzerinde özellikle durduğu kavramlardan biri bilişsel rezerv. Bu kavram, beynin yaşlanma veya nörodejeneratif hastalıkların etkilerine karşı direnç gösterebilme kapasitesini ifade ediyor. Yani yüksek bilişsel rezerve sahip bir kişi, beyinde yaşanan bazı biyolojik değişikliklere rağmen zihinsel işlevlerini uzun süre koruyabiliyor. The Lancet tarafından 2024'te güncellenen "Demansın önlenmesi, müdahale ve bakımı" raporuna göre, demans vakalarının yüzde 45'i, 14 değiştirilebilir risk faktörünün ele alınmasıyla önlenebilir veya geciktirilebilir.Bu faktörler arasında fiziksel hareketsizlik, depresyon, sosyal izolasyon ve düşük eğitim düzeyi yer alıyor. Uzmanlar, özellikle düşük eğitim düzeyinin, demans için erken ve önemli bir risk faktörü olduğunun altını çiziyor. BİLİŞSEL REZERV GELİŞTİRİLEBİLİR Eskiden bilişsel rezervin yalnızca çocukluk veya gençlik döneminde oluştuğu düşünülüyordu. Ancak güncel bilimsel bulgular, bu rezervin yaşam boyu geliştirilebileceğini ortaya koyuyor. Müzik aleti çalmak, satranç oynamak, yeni bir dil öğrenmek veya planlama ve problem çözme gerektiren gönüllü faaliyetlere katılmak, beynin dayanıklılığını artırabiliyor. Kanada'daki araştırma ekipleri, hafıza tekniklerinin öğretildiği yapılandırılmış eğitimlerin beyinde işlevsel esneklik sağladığını gösterdi. Örneğin, "mekan yöntemi" (bilgiyi tanıdık mekanlarla ilişkilendirme) veya görsel canlandırma teknikleri, beynin öğrenme ve hatırlama sırasında farklı bölgelerini daha etkili şekilde kullanmasını sağlıyor. Yüksek eğitim düzeyine sahip kişilerin ise bu süreçte daha hedefli beyin aktivasyonu gösterdiği gözlemlendi. Beyin sağlığını anlamaya yönelik üç temel yaklaşım bulunuyor: beyin rezervi (doğuştan gelen sinirsel kapasite), beyin bakımı (biyolojik dayanıklılığın korunması) ve bilişsel rezerv (beynin esnekliğini kullanarak kayıpları telafi etmesi). Bu üç model, yaşlılıkta bilişsel sağlığı korumada birbirini tamamlayan roller oynuyor.Blişsel rezerv sabit bir özellik değil. Eğitim, öğrenme ve sosyal etkileşimle yaşam boyu geliştirilebiliyor. Araştırmalar, zihinsel olarak aktif bir yaşam tarzının, yaşlanırken de keskin bir zihin için en güçlü araçlardan biri olduğunu net biçimde ortaya koyuyor.