ANKARA (AA) - Türk diplomasisi 2025 yılını oldukça yoğun geçirirken, Türkiye, birçok krizde hem arabulucu rolü hem de çatışmaların sona ermesi için ev sahibi pozisyonunu üstlendi.

Türkiye, Rusya-Ukrayna Savaşı'nda taraflarla iletişim kurabilen nadir ülkelerden biri olurken, Gazze'de soykırımın sona erdirilmesi için varılan ateşkesteki öncü rolü, Rusya-ABD görüşmeleri ve İran'ın nükleer meselesinde de güvenilir ev sahipliğiyle dikkatleri çekti.

Şubat 2022'de başlayan kanlı savaşın hemen ardından Rusya ile Ukrayna'yı aynı yıl içinde hem Antalya hem de İstanbul'da aynı masada bir araya getiren Türkiye, savaşın bitmesi için 2025'de de yoğun diplomasi trafiği yürüttü. Bunun sonucunda taraflar, uzun süre sonra İstanbul'da aynı masaya oturtuldu.

Rusya ile Ukrayna arasında İstanbul'daki Cumhurbaşkanlığı Dolmabahçe Çalışma Ofisi'nde 16 Mayıs'ta müzakereler yapıldı.

İki taraf, müzakerelerde, "1000 kişiye 1000 kişilik" kapsamlı esir takasının yapılması, olası ateşkese yönelik görüşlerin ayrıntılı sunulması ardından da müzakerelerin sürdürülmesi konusunda mutabık kaldı.

İki ülkenin, İstanbul'da üzerinde anlaştığı esir takasının, 25 Mayıs'ta tamamlandığı duyuruldu.

Taraflar, ikinci görüşme için yine İstanbul'u seçti. 2 Haziran'da İstanbul'da yapılan müzakereler sonucunda, 6 bin Ukrayna askerinin dondurulan cesetlerinin teslimi, ağır hasta ve yaralı askerler ile 25 yaş altındaki esir askerlerin takası konusunda anlaşmalara varıldı.

Temmuz'da 3. tur için adres olarak yine İstanbul'u belirleyen taraflar, hem Rusya hem Ukrayna'dan yaklaşık 1200 kişilik bir takas daha yapılması ve 3 yıldan uzun süredir esir olarak tutulan kişilerin serbest bırakılması gibi hususlarda anlaştı.

Kasımda da Ukrayna Ulusal Güvenlik ve Savunma Konseyi Sekreteri Rüstem Umerov, Rusya ile esir takasının yeniden başlatılması için Türkiye'de görüşmeler yaptığını bildirdi.

ABD ve Rusya heyetleri de iki ülke arasındaki ilişkilerin normalleştirilmesi kapsamında büyükelçilik faaliyetlerini ele almak üzere İstanbul'da buluştu.

İlk görüşmeyi, 27 Şubat'ta ABD'nin İstanbul Başkonsolosluğu rezidansında yapan taraflar, 10 Nisan'da ikinci kez yine İstanbul'da, bu sefer Rusya'nın İstanbul Başkonsolosluğu'nda bir araya geldi.

İran Dışişleri Bakan Yardımcıları Mecid Taht Revançi ve Kazım Garibabadi, mayısta İran ile "E3" olarak adlandırılan nükleer anlaşmanın Avrupalı tarafları İngiltere, Fransa ve Almanya'nın dışişleri bakan yardımcıları ile yine İstanbul'da görüştü.

Garibabadi, görüşmenin ardından yaptığı açıklamada, ABD ile sürdürdükleri dolaylı nükleer görüşmelerin son durumu ve yaptırımların kaldırılması konularını ele alarak görüş alışverişinde bulunduklarını açıkladı.

Kazım Garibabadi, İran ile üç Avrupa ülkesinin diplomasiyi sürdürme ve en iyi şekilde kullanma kararlılığında olduğunu ifade ederek, gerek görülmesi halinde tekrar bir araya gelip görüşmelerin sürdürüleceği mesajını verdi.

Pakistan ile Afganistan arasında yaşanan sınır çatışmalarının ardından 15 Ekim'de duyurulan 48 saatlik ateşkes, taraflar arasında Türkiye ve Katar'ın desteğiyle Doha'da yapılan müzakerelerin sonuna kadar uzatıldı.

Doha'da 18-19 Ekim'de yapılan görüşmelere Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın talimatıyla Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanı İbrahim Kalın da katıldı.

Görüşmelerin ana gündemini, "mevcut ateşkesin uzatılması ve son dönemde yaşanan sınır çatışmalarının çözüme kavuşturulması" oluşturulurken, taraflar anlaşmaya vardı.

Doha'da 14 saat süren müzakerelerin ardından ateşkesin detaylarını çalışacak teknik komitenin ilk toplantısının İstanbul'da yapılması kararlaştırıldı.

Pakistan ve Afganistan heyetleri, 25 Ekim'de bu amaçla İstanbul'da bir araya gelirken, toplantının ilk turu yeniden bir araya gelme kararıyla 30 Ekim'de sonuçlandırıldı.

Pakistan, 7 Kasım'da Pakistan ve Afganistan arasındaki müzakerelerin sonuçsuz kaldığı ve askıya alındığını açıkladı.

ABD Başkanı Donald Trump, 9 Ekim'de Mısır'da devam eden müzakerelerde, İsrail ile Hamas'ın, Gazze'de ateşkes planının ilk aşamasını onayladığını duyurdu.

Müzakerelerin yapıldığı Mısır'da anlaşma imzalanırken, İsrail hükümetinin onayıyla 10 Ekim'de anlaşma devreye girdi.

Gazze'de yürürlüğe giren ateşkes anlaşmasını konu alan barış zirvesi, Mısır'ın Şarm el-Şeyh kentinde Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, Trump ve Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın aralarında bulunduğu çok sayıda devlet başkanının katılımıyla düzenlendi.

Türkiye, Gazze ateşkesinin ilk aşamasının ilerletilmesi konusunda arabuluculuk çabalarına yapıcı şekilde katkıda bulundu.

Gazze'ye kesintisiz biçimde ulaştırılması konusunda diplomatik çalışmalarını sürdüren Türkiye, Gazze'deki felaketin ilk gününden itibaren Filistin halkına yardımını da sürdürmeye devam ediyor.

Türkiye, İsrail'in politikalarına karşı diplomatik temaslarda da bulunuyor. Gazze Temas Grubu ülkeleri arasında yer alan Ankara, Gazze'yi yine Filistinlilerin kendilerinin yönetmesi mesajı veriyor.

Ankara, harap hale gelen Gazze'nin yeniden inşasında da aktif olarak rol alma niyetini bildiriyor.

Muhabir: Gökhan Çeliker